Συνέδριο

Δευτέρα 10 Μαΐου 2010, 10:00

Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων

Ακαδημίας 50, Αμφιθέατρο Α. Τρίτσης

Εισηγήσεις

Απόστολος Αποστόλου, Καθηγητής Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Πάντοβα
'Δειπνοσοφιστές και δειπνολόγοι. Η γλυκιά ζάλη των λόγων και των οίνων'
Ο ακροαματικός λόγος των δείπνων. Οι λέξεις και τα νοήματα που μας προδίδουν και μας εγκαταλείπουν σε στιγμές χαρισματικής αθωότητας και αγνωσία κατά την διάρκεια των δείπνων. Όταν ο λόγος κρυσταλλώνεται σε μια κατάσταση ευφροσύνης μέσα στην θετή πραγματικότητα. Η συμβολική του δείπνου ως στιγμή χρηστική και ανταλλακτική που ανανεώνει και μεταφυτεύει νέες εστίες του λόγου και της σκέψης. Μικρή αναδρομή από τον σοφιστή, ρήτορα και φιλόσοφο Αθηναίο έως τις μέρες μας.

Δημήτρις Βεργέτης, Ψυχαναλυτής, Διευθυντής Περιοδικού αληthεια
'«Τρώγε το Dasein σου». Περί συναινετικού κανιβαλισμού'
Ο κανιβαλισμός δεν εμφανίζεται μόνο υπό μορφή ασκούμενης βίας εις βάρος ενός ανθρώπινου θηράματος σε ακούσιο ρόλο βρώσιμου θύματος. Θα επιχειρήσουμε να εξιχνιάσουμε τη λογική που διέπει μια ασύγκριτα πιο ενδιαφέρουσα και αινιγματική μορφή κανιβαλισμού όπου το ίδιο το υποκείμενο προσφέρεται εκουσίως ως βρώσιμο έδεσμα προς κανιβαλισμό, προσφεύγοντας στις υπηρεσίες ενός Άλλου του οποίου οι βουλές εν προκειμένω δεν είναι διόλου ανεξιχνίαστες. Ένα τέτοιο πραγματικό συμβάν που συντάραξε πριν μερικά χρόνια τη Γερμανία θα αποτελέσει την παραδειγματική αναφορά του εγχειρήματός μας.

Βασίλης Ζηλάκος, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, Εκδότης-Διευθυντής Λογοτεχνικού Περιοδικού κουκούτσι
'Ταοϊστική δίαιτα και η σημασία της στο Ζεν πνευματικότητας'
Το τσ’ι είναι από τη μια αιθέρας, η άϋλη ουσία του σύμπαντος και η επίδρασή του. Άλλη σημασία είναι αναπνοή, γιατί με την αναπνοή προσλαμβάνει ο άνθρωπος συμπαντικό τσ’ι και το μετατρέπει με το τσ’ι που παίρνει από την τροφή σε εσωτερικό τσ’ι.

Δηώ Καγγελάρη, Θεατρολόγος Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
'Σαρκοβόρα στο σύγχρονο θέατρο. Από τη μεταφορά στην κυριολεξία'
Η εισήγηση εστιάζει στο ρόλο της τροφής, σε μεταφορικό και κυριολεκτικό επίπεδο, στη σύγχρονη δραματουργία: Από τις απαρχές του μοντέρνου ευρωπαϊκού δράματος με τη βουλιμική Νόρα του Ίμπσεν, στα μπεκετικά καρότα και γογγύλια του Βλαδίμηρου και του Εστραγκόν, και από τις σαρκοβόρες ορέξεις του ζευγαριού που τρώει τα σπλάχνα του στο Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ του Άλμπυ, στην ωμοφαγία του μεταμοντέρνου Blasted της Σάρας Κέην.

Ρόδη Καγγελάρη, Ψυχολόγος - Εγκληματολόγος
'Η απεργία πείνας του 2008 στις ελληνικές φυλακές'
Το Νοέμβριο του 2008, η μαζική αποχή των κρατουμένων από το συσσίτιο προκάλεσε την προσοχή της κοινής γνώμης, αναγκάζοντας τη Δικαιοσύνη σε συζήτηση περί νομοθετικών αλλαγών. Το φαγητό και η πείνα ως μέσα χειραγώγησης και διακύρηξης δύναμης και οι αφηρημένες διαστάσεις τους εντός του πιο χειροπιαστού πλαισίου οριοθέτησης

Έλενα Μαρούτσου, Συγγραφέας
'Mange mon ange'
"Η μαμά μου πέθανε στον τοκετό. Έτσι μου έχουν πει κι εγώ το πιστεύω. Αυτό βέβαια δεν μ’ εμποδίζει να σκέφτομαι συχνά πως η μητέρα μάς εγκατέλειψε για ν’ ακολουθήσει ένα περιπλανώμενο τσίρκο. Την φαντάζομαι να χώνει το κεφάλι ανάμεσα στα σαγόνια ενός λιονταριού και μετά σκέφτομαι το δικό μου κεφάλι ανάμεσα στα λαγόνια ενός κοριτσιού, να ξεπροβάλλει ματωμένο, και το κορίτσι να είναι η μαμά μου. Μαμά, λιοντάρι, εγώ: ιδού ένα επικίνδυνο νούμερο που, όταν το εκτελώ στη φαντασία μου, κανείς δεν πεθαίνει. Αρνούμαι ότι η ζωή τρέφεται με θάνατο. Αρνούμαι την τροφή."

Κατερίνα Μάτσα, Διεθύντρια-Ιατρός Ε.Σ.Υ., Επιστημονικά Υπεύθυνος της Μονάδας Απεξάρτησης "18 Άνω"
'Διατροφικές διαταραχές. "Οι νέες εξαρτήσεις" σε μια κοινωνία κρίσης. Η εμπειρία του 18 Άνω'
Η ψυχογενής ανορεξία, η ψυχογενής βουλιμία και η υπερφαγία ( ή αδηφαγία) αποτελούν νέες μορφές εξάρτησης (addiction), όπου η σχέση του ατόμου με την τροφή διαμορφώνει έναν εξαρτητικό τρόπο ζωής. Πρόκειται για ένα πολύπλοκο, πολυπαραγοντικό φαινόμενο που αποκτά τρομακτικές διαστάσεις στη καταναλωτική εποχή μας, εκφράζοντας με τον πιο ακραίο τρόπο την παθολογία του σύγχρονου πολιτισμού. Παρουσιάζεται η εμπειρία του 18 άνω.
 

Θανάσης Μουτσόπουλος, Ιστορικός Τέχνης
'Το Υπέρτατο Ταμπού: από τα ανθρωπολογικά αρχέτυπα στη φαντασμαγορία των media'
Η εισήγηση αυτή επιχειρεί να καταγράψει πως το οριακό θρησκευτικό ταμπού των ιουδοχριστιανικών γραφών βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τις πρακτικές εξωδυτικών λαών και στη συνέχεια πως αυτό θα αποτελέσει ένα κατ’ εξοχήν υλικό για τη νεωτερική πλευρά των εικαστικών τεχνών, τη λογοτεχνία και τη βιομηχανία του κινηματογράφου.

Κώστας Μωραϊτης, Αρχιτέκτονας, Αναπληρωτής Καθηγητής Ε.Μ.Π.
'Εδώδιμα Τοπία'
Πως μπορεί ένας αδαής περί την γαστριμαργίαν να μιλήσει γι΄ αυτήν;
Μια εξωτερική πορεία ψηλάφησης θα επέλεγε να αναφερθεί στη μαγειρική μιλώντας για τον πολιτισμικό ή τον πολιτιστικό της περίγυρο, για τις σχέσεις που την περιγράφουν ως τμήμα μιας ευρύτερης συνθήκης εποχής.
Έτσι στην «κλασσική εποχή», ακριβέστερα στην περίοδο του γαλλικού Baroque, η μαγειρική αναπτύσσεται ως τέχνη συσχετισμένη με άλλες τέχνες. Συγκροτείται μέσα στο ευρύτερο σκηνικό πλαίσιο που της προσφέρει η αρχιτεκτονική και συνδέεται με το θριαμβικό περιβάλλον των κήπων του γαλλικού Baroque, με τις κατασκευές τοπίου δηλαδή που εκφράζουν με τον πληρέστερο ίσως τρόπο τον πολιτισμό της περιόδου.
Ενταγμένος στο δημιουργικό Πάνθεον αυτής πολύπλευρης πολιτιστικής διεργασίας, που περιλαμβάνει τις εικαστικές τέχνες, τη δραματουργία, την αρχιτεκτονική και την τέχνη των κήπων, ο Francois Vatel, θεράπων της μαγειρικής αυτός, συνδέεται ιστορικά με το τοπίο του πύργου Vaux-le-Vicomte και αποχωρεί από τους τοπιοτεχνημένους κήπους ενός άλλου πύργου, του πύργου του Chantilly.

Eιρήνη Στάθη, Θεωρητικός - Ιστορικός Κινηματογράφου
'Tο φιλμ ως τόπος της γνώσης: Η Σημειωτική της φαγίας στον κινηματογράφο'
Στις πρωτόγονες φυλές όποιος πλησιάζει τα απαγορευμένα μυστικά της κοινότητας χωρίς να είναι άξιος να τα γνωρίσει, τον βρίσκει ο θάνατος. Οι αρχαϊκές μυητικές τελετές των αρχαίων ελληνικών φυλών, την αυγή της γέννησης της φιλοσοφίας, είχαν ήδη ξεπεραστεί, αλλά τα απομεινάρια τους διατηρήθηκαν σε δύο επίπεδα: μέσα από τον ορφικό μύθο ο οποίος μιλάει για τον διαμελισμό του Διονύσου από τους Τιτάνες και τον χρησμό, που συνδέεται με τον Απόλλωνα. Δεν είναι τυχαίο ότι η μοίρα του Διονύσου είναι να διαμελιστεί από τους Τιτάνες και να αναστηθεί, όπως ο αρχαϊκός θεός τοτέμ που θανατώνεται, τρώγεται και ανασταίνεται, ένα είδος θεού-πατέρα και θεού-υιού που ταυτίζεται μαζί του. Ο διαμελισμός αντικαταστάθηκε σταδιακά από την κατανάλωση τροφής στη θέση της θεότητας.
Στην παρούσα μελέτη θα εξετάσουμε τους τρόπους με τους οποίους ο κινηματογράφος ως οντολογία και δομικό συστατικό του σύγχρονου επικοινωνιακού σύμπαντος, αλλά και η κινηματογραφική εικόνα, ως μέσο απεικόνισης των συλλογικών φαντασιώσεων του εικοστού αιώνα, αναπαριστά τις αντικαταστάσεις των μύθων με σύγχρονα υποκατάστατα φαγιών που αντιπροσωπεύουν τη διαδικασία της γνώσης και της επίγνωσης του κόσμου σε μια κοινωνία όπου το υποκείμενο έχει ουσιαστικά αποκοπεί από τις ρίζες των τελετουργιών. Η φαντασίωση της θεοφαγίας μετατρέπεται σε αιτία θανάτου για τον σύγχρονο άνθρωπο, αφού πίσω της κρύβεται η φαντασίωση της ανθρωποφαγίας, ως απομεινάρι πραγματικών αρχαϊκών ανθρωποφαγιών.

Θεόφιλος Τραμπούλης, Κριτικός Τέχνης
'Ο κυνηγός θήραμα'
Η διάζευξη τόξου και πληγής στον Φιλοκτήτη του Σοφοκλή προϋποθέτει την απόλυτη διάκριση μεταξύ ενός αντικειμένου εξωτερικού στον ήρωα και ενός οντολογικού του χαρακτηριστικού, της πληγής, η οποία αποτελεί σήμα του πάθους του. Πώς μπορούμε όμως να διακρίνουμε με τόση σαφήνεια υποκείμενο και αντικείμενο; Τόξο και πληγή στον Φιλοκτήτη αποτελούν τις δύο όψεις ενός και του αυτού μαρτυρίου, ανήκουν στην ίδια τοπολογία. Πρόκειται για έναν ενδιάμεσο ιερό χώρο απόλαυσης και οδύνης στο οποίον θεϊκό και ανθρώπινο, πολιτικό και ζωώδες, πληγή και βάλσαμό της συνυπάρχουν. Με βάση αυτές τις προκαταρκτικές σκέψεις θα προσπαθήσουμε να διαβάσουμε δύο περφόρμανς, η μία του Γιάννη Κουνέλλη στο Θέατρο Άττις το 2005 και η δεύτερη του Mathew Barney και της Elizabeth Peyton στην Ύδρα το 2009, οι οποίες θέτουν το ζήτημα της Θεοφαγίας σε ένα ευρύτερο πλαίσιο εναλλαγής των πόλων και σύζευξης των αντιθέτων στο εσωτερικό της σύγχρονης τέχνης.

Ομάδα Κέντρο - Απόκεντρο

Το Κέντρο - Απόκεντρο (http://www.kentroapokentro.gr) είναι μια εικαστική ομάδα που ασχολείται με την πόλη. Η κρυμμένη ιστορικότητα και ο κοινωνικός αποκλεισμός αποτελούν τις αφετηρίες της. Με αφορμή την εκδήλωση της Ε.Μ.Π.Ε., πειραματίζεται με την θεοφαγία και την συμβολική διάσταση του φαγητού, με εργαλεία τον προσωπικό χώρο και το στίγμα.