Συνέδριο - Ο Θάνατος ως πολιτισμικό γεγονός

Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων

Ακαδημίας 50

 

Παρασκευή 9 Μαΐου 2008

 

Πρωί

 

10.30-11.00 Έναρξη-χαιρετισμοί

Σόφη Δασκαλάκη Μυτιληναίου (Πρόεδρος του Π.Ο.Δ.Α.)

Μάνος Ποντικάκης (Πρόεδρος της Ε.Μ.Π.Ε.)

 

11.00-11.30 'I AM LI-eaVING'

Aντώνης Βολανάκης, Εικαστικός-διδάσκων στα Πανεπιστήμια Πελοποννήσου & Πατρών

 

11.30-12.00 'Τέχνη & Θάνατος'

Πέπη Ρηγοπούλου, Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών-Τμήμα Επικοινωνίας & ΜΜΕ

 

12.00-12.30 'Η Hμέρα των Νεκρών στο Μεξικό'

Μαρίνα Κατσαρά, Καθηγήτρια Λατινοαμερικάνικης Λογοτεχνίας, Ιδρύτρια του Λατινοαμερικάνικου Ινστιτούτου «Πολιτισμός & Γλώσσα Λατινικής Αμερικής & Καραϊβικής ALANDAR»

 

12.30-13.00 'Τοπία Θανάτου'

Κώστας Μωραΐτης, Αρχιτέκτων-καθηγητής ΕΜΠ

 

13.00-13.30 'Θάνατος & Αρχαία Τραγωδία'

Γιάγκος Ανδρεάδης, Καθηγητής του Τμήματος ΜΜΕ και Πολιτισμού-Καθηγητής και Διευθυντής του Κέντρου Κλασσικού Δράματος και Θεάματος του Παντείου Πανεπιστημίου

 

13.30-14.00 Συζήτηση με τους συμμετέχοντες εισηγητές

 

 

Απόγευμα

 

17.30-18.00 'Θάνατος: Η Βεβαιότητα της Αβεβαιότητας'

Απόστολος Αποστόλου, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας, καθηγητής Πανεπιστημίου Πάντοβας, Διευθυντής Πανεπιστημίου Ελευθέρου Χρόνου

 

18.00-18.30 'Αναζητώντας το νόημα της ζωής: Ο Θάνατος στα Λαϊκά Παραμύθια του Κόσμου'

Δημήτρης Προύσαλης, Εκπαιδευτικός–Αφηγητής

 

18.30-19.00 'Αρχιτεκτονική και Θάνατος'

Τζίνα Σταυράκη, Αρχιτέκτων

 

19.00-19.30 'Χορός με το Θάνατο'

Μαρία Οικονόμου, Ψυχολόγος

 

19.30-20.00 'Ο Θάνατος στις θεατρικές & κινηματογραφικές σκηνοθεσίες του Βασίλη Βαφέα'

Βασίλης Βαφέας, Σκηνοθέτης Κινηματογράφου & Θεάτρου

 

20.00-20.30 Θεατρικό αναλόγιο του Βασίλη Βαφέα

Ηθοποιοί

Πάνος Βίτσικας, Βασίλης Βλάχος, Ειρήνα Ιγγλέση, Δημήτρης Κοτζιάς, Χριστίνα Χαραλαμπάκη

 

20.30-21.00 Συζήτηση με τους συμμετέχοντες εισηγητές

 

 

Δευτέρα 12 Μαΐου

 

Πρωί

 

10.30-11.00 'Η αντίληψη του Θανάτου στο Ισλάμ'

Dr.Abd-Rassoul Mounir, Ιμάμης Ιατρός

 

11.00-11.30 'Η Κάθοδος και η Άνοδος της Ψυχής στην Αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία'

Λιλή Μπαρλαμά, Ερευνήτρια Αρχαίων Μυστηρίων

 

11.30-12.30 'Το–είναι-προς–τρέλα- το ερώτημα του ναρκισσισμού'

Φώτης Καγγελάρης, Διδάκτωρ Ψυχοπαθολογίας

 

12.30-13.00 Προσωπική παρέμβαση

Εύη Αδάμ, Παρουσιάστρια

 

13.00-13.30 'Μυθικές καταβολές σκηνικών θανάτων: Η περίπτωση της Μήδειας'

Σίση Παπαθανασίου, Ιστορικός Πολιτισμού & Θεάτρου-Καλλιτεχνική Διευθύντρια Θεατρικού Αναλογίου

 

13.30-14.00 Θεατρική παράσταση: 'Ο στρατός της σωτηρίας' των Αντώνη & Κωνσταντίνου Κούφαλη

Σκηνοθεσία & Ερμηνεία Κοσμάς Φουντούκης

Κοσμάς Φουντούκης, Ηθοποιός

 

14.00-14.30 Συζήτηση με τους συμμετέχοντες εισηγητές

 

 

Απόγευμα

 

17.30-18.00 'Memento mori: ένα διαφορετικά επαναλαμβανόμενο μοτίβο στα έργα τέχνης'

Αθηνά Σχινά, Ιστορικός και Κριτικός Τέχνης, Πανεπιστήμιο Αθηνών

 

18.00-18.30 'Η βίωση του Θανάτου από την Ιουδαϊκή Πολιτισμική Κοινότητα'

Στέφανος Ροζάνης, Διδάσκων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο-Σχολή Επικοινωνίας Μέσων & Πολιτισμού

 

18.30-19.00 'Η ενόρμηση του θανάτου, μια σύγχρονη φιλοσοφική & ψυχαναλυτική Ανακάλυψη'

Δημήτρις Βεργέτης, Ψυχαναλυτής–Διευθυντής Περιοδικού αληthεia

 

19.00-19.30 'Φαινομενολογία του Θανάτου – μια προσωπική παρέμβαση'

Βασίλης Ζηλάκος, Διδάκτωρ Φιλοσοφίας

 

19.30-20.00 'Τα Δεξιθανάτια Ρεμπέτικα'

Αλέξανδρος Ασωνίτης, Συγγραφέας

 

20.00-21.00 'Ω! μπο καίλα μου!...'

Κινηματογραφικό Δρώμενο

Νίκος Αλευράς, Σκηνοθέτης

 

21.00-21.30 Συζήτηση με τους συμμετέχοντες εισηγητές

 

 

Τρίτη 13 Μαΐου

 

Πρωί

 

11.00-11.30 'Ο Θάνατος στην Ορθόδοξη Υμνολογία'

Ευτύχης Σαρμάνης, Διδάκτωρ Θεολογίας

 

11.30-12.00 'Το διάστημα από τον Θάνατο μέχρι την επόμενη Γέννηση'

Στάθης Λιακόπουλος, Βουδιστής-Διδάσκαλος

 

12.00-12.30 'Όταν ο θάνατος «καταργείται»: ένα παιχνίδι της σκέψης του Ζοζέ Σαραμάγκου'
Στέλλα Καλογεροπούλου, Νομικός-Κοινωνιολόγος

 

12.30-13.00 'Απεικονίζοντας το Θάνατο: εκδοχές του Αόρατου'
Θανάσης Μουτσόπουλος, Ιστορικός Τέχνης

 

13.00-13.30 Συζήτηση με τους συμμετέχοντες εισηγητές

 

 

Απόγευμα

 

17.00-17.30 'Ο Θάνατος στο film noir'

Δημήτρης Παπαχαραλάμπους, Διδάκτωρ–Διδάσκων στο Τμήμα Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών

 

17.30-18.00 'Οι ιδέες Αθανασίας στο Παραλήρημα των Αρνήσεων του Cotard'

Γιώργος Δημητριάδης, Ψυχίατρος-Ψυχαναλυτής

 

18.00-18.30 'Θάνατος & Ελευθερία σε Ελληνική Φυλακή Ανηλίκων'

Ρόδη Καγγελάρη, Ψυχολόγος - Εγκληματολόγος

 

18.30-19.00 'Τελετουργικά Θανάτου στην Ιαπωνία'

Παναγιώτης Ευαγγελίδης, Συγγραφέας, Μεταφραστής

 

19.00-19.30 'Η αντίληψη του Θανάτου στον Ινδουϊσμό και τον Τζαϊνισμό'

Δημήτρης Βασιλειάδης, Πρόεδρος του Ελληνοϊνδικού Συνδέσμου, Καθηγητής Πολιτισμού Πανεπιστημίου Αθηνών και Πανεπιστημίου του Μπεναρές

 

19.30-20.00 Απόπειρες εικονογράφησης της απώλειας στις ταινίες της Λουκίας Ρικάκη

Λουκία Ρικάκη, Σκηνοθέτις

 

20.00-20.30  'Death Μουσική: Η γένεση και η εξέλιξη'

Μάνος Καραμολέγκος, Μουσικός

 

20.30-21.30 Συζήτηση με τους συμμετέχοντες εισηγητές

 

 

Τετάρτη 14 Μαΐου

 

Απόγευμα

 

18.30 'Ο Θάνατος όπως καταγράφεται και εκφράζεται στα Μοιρολόγια της Μάνης'

Γιώργος Δημακογιάννης, Εκδότης

Μοιρολόι

«Θειά ΑΝΤΩΝΟΥ» από τη ΜΑΝΗ

 

19.00 'Μοιρολόι'

Παρουσίαση-Σχόλιο

Ηλίας Πετροπουλέας

 

19.30 'Το Μοιραίο στη Ποίηση'

Γιώργος Χρονάς, Ποιητής, Εκδότης-Διευθυντής του περιοδικού «Οδός Πανός»

 

 

Περιλήψεις

 

Αντώνης Βολανάκης

Εικαστικός,  διδάσκων στα Πανεπιστήμια Πελοποννήσου και Πατρών

'I AM LI-eaVING'

Οι έννοιες που προκύπτουν από τα ρήματα ζω, αποχωρώ και αποθνήσκω αποτελούν το εφαλτήριο για την αυτοβιογραφική έρευνα, εργαστήρια με ηθοποιούς και χορευτές με αποτέλεσμα την ομώνυμη περφόρμανς που εξετάζει πώς ο φόβος του θανάτου ανακινεί το τραύμα της απώλειας που έλαβε χώρα στο Linbury Stage-Royal Opera House, Covent Garden to 2003.

 

Γιώργος Δημητριάδης

Ψυχίατρος/Ψυχαναλυτής

Μaster Ψυχοπαθολογίας Παρίσι VII

'Οι ιδέες αθανασίας στο παραλήρημα των αρνήσεων του Jules Cotard'

Το εν λόγω παραληρηματικό σύνδρομο στο οποίο οι ασθενείς αρνούνται την ύπαρξη διαφόρων οργάνων του σώματός τους φτάνοντας ενίοτε να αρνηθούν και την ίδια την ύπαρξής συχνά, παραδόξως πως, αρνούμενοι παράλληλα το ενδεχόμενο θανάτου τους μας λέει κάτι όσον αφορά το νόημα της επιθυμίας και το πώς ο θάνατος στηρίζει τη ζωή.

 

Ρόδη Καγγελάρη

Ψυχολόγος - Εγκληματολόγος

'Θάνατος και Ελευθερία σε ελληνική Φυλακή Ανηλίκων'

Ζωή, Θάνατος, Ελευθερία, Φυλακή: στη φυλακή ανηλίκων, οι έννοιες συγχέονται, ταυτίζονται, νοηματοδοτούνται εκ νέου. Στο κατεξοχήν πλαίσιο θανάτωσης της κοινωνικής και προσωπικής ζωής, η απόσταση ανάμεσα στις λέξεις και τα πράγματα ορίζεται αποκλειστικά βάσει της έννοιας και του βαθμού προσωπικής ελευθερίας του καθενός.

 

Θανάσης Μουτσόπουλος

Ιστορικός Τέχνης

'Απεικονίζοντας τον Θάνατο: εκδοχές του αόρατου'

Η εισήγηση επειχειρεί να διερευνήσει το πως οι σύγχρονες κουλτούρες της εικόνας στην ουσία έχουν απεμπολήσει την προσπάθεια να απεικονίσουν το ίδιο το μυστήριο του θανάτου προς όφελος της αναπαράστασης του νεκρού.

 

Κώστας Μωραΐτης

Αρχιτέκτων, καθηγητής ΕΜΠ

'Τοπία Θανάτου'

Η εμφατική διατύπωση του τίτλου «τοπία θανάτου», αναφέρεται κατ΄ ακρίβειαν στους τόπους ταφής, κατατάσσοντάς τους στην κατηγορία του πολιτισμικά συγκροτημένου τοπίου.

Η προσπάθεια των κοινωνιών να υπερβούν την απώλεια των νεκρών μελών τους, ανατίθεται συνηθέστατα στη διαμόρφωση του τόπου. Αυτή η προσπάθεια ελέγχου του χρόνου, μέσω της μνημονικής αναφοράς που υποδεικνύουν οι τόποι ταφής, ακόμη και όταν περιλαμβάνει αρχιτεκτονικές ή γλυπτικές κατασκευές ως εστιακά της σημεία, ακτινοβολεί την επιρροή της σε πεδίο ευρύτερο, συγκροτώντας εντέλει αντίληψη τοπίου.

Με ακόμη ειδικότερες παρατηρήσεις, μπορούμε να συσχετίσουμε τις συνήθειες διαμόρφωσης των τόπων ταφής με τις αντιλήψεις των αντίστοιχων κοινωνιών για την εν γένει διαμόρφωση του τοπίου, επισημαίνοντας την πολυσυλλεκτική, εκλεκτικιστική προσέγγιση της σύγχρονης εποχής.

 

Δημήτρης Παπαχαραλάμπους

Διδάκτωρ-διδάσκων στο Τμήμα Επικοινωνίας & ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών

'Ο Θάνατος στο film-noir'

Τι είναι το Film Noir; Ποιο σκοτάδι μαυρίζει τον τίτλο και τον κόσμο του; Είναι μόνο το ασπρόμαυρο της φωτογραφίας, το σύνηθες νυχτερινό σκηνικό του ή κάτι βαθύτερο; Το παρόν κείμενο καταδεικνύει το αμείλικτο φάσμα του θανάτου που σκεπάζει την πιο αινιγματική κινηματογραφική κατηγορία. Ενός θανάτου βίαιου, προϊόντος εγκληματικών παθών και άτεγκτων κοινωνικών συνθηκών, ο οποίος παρουσιάζεται όχι μόνο ως μια φυσική αλλά κυρίως ως μια κοινωνική και πολιτισμική αναγκαιότητα. Ενός θανάτου που απειλεί όχι μόνο τους ήρωες, αλλά και την κοινωνία, την πόλη, τον κόσμο ολόκληρο προκαλώντας ανάμικτα αισθήματα τρόμου και ηδονής.

 

Δημήτρης Προύσαλης

Εκπαιδευτικός- αφηγητής

'Αναζητώντας το νόημα της ζωής: Ο Θάνατος στα λαϊκά παραμύθια του Κόσμου'

Ο άνθρωπος ως homo narrans-αφηγηματικό ον προσπάθησε από τις απαρχές της παρουσίας του στη γη να μιλήσει μέσα από τις ιστορίες του για όλα αυτά που απασχολούσαν τον ψυχικό του κόσμο, τα μεγάλα και τα μικρά, τα σημαντικά και τα ασήμαντα, τα ευχάριστα και τα δυσάρεστα, για τον κόσμο που έκρυβε μέσα του αλλά και για εκείνον που τον περιέβαλλε. Μέσα από τα λαϊκά παραμύθια και τις μυθικές ιστορίες επιχείρησε να βάλει τάξη στο χάος του κόσμου στην προσπάθειά του να τον εξηγήσει, να τον κατανοήσει και να τον αποδεχτεί, προκειμένου να τοποθετηθεί απέναντί του, δηλαδή να κάνει ένα βήμα προς την ωριμότητα. Το σημαντικότερο ζήτημα για το οποίο κλήθηκε να πάρει θέση ήταν ο Θάνατος ως φαινόμενο του κύκλου της ζωής. Η προσπάθεια κι επιθυμία του να απαντήσει σε θεμελιώδη ερωτήματα της σχέσης του με τον Θάνατο και να νοηματοδοτήσει την παρουσία του ως κατάσταση στην καθημερινή του ζωή αποτυπώθηκε μέσα από τα λαϊκά παραμύθια δημιουργώντας προσεγγίσεις για όλες τις διαστάσεις αυτής της αναπότρεπτης συνάντησης: Την εξήγηση, την αποδοχή, το ξεγέλασμα, την ανακούφιση, τη διακωμώδηση, τη φιλοσόφηση.

 

Λουκία Ρικάκη

Σκηνοθέτις

Τα ίχνη του τέλους . . . όπου το παιχνίδι

αναμετριέται με τη μνήμη . . . και κτίζει

με εικόνες προσδοκίες αθανασίας . . .

απόπειρες εικονογράφησης της απώλειας

στις ταινίες της Λουκίας Ρικάκη

 

 

blank page | έντυπη και ηλεκτρονική επικοινωνία